Wijn en wijnbouw hebben via verschillende routes de weg gevonden naar Italië. Noord-Italië werd over land bereikt, terwijl Zuid-Italië was gelegen op de snelwegen van die tijd, de handelsroutes over zee en bevaarbare rivieren.
Maar van waaruit en wanneer is dat gebeurd?
In de vorige post kon je lezen hoe wijnbouw ontstaan is in de Vruchtbare Sikkel.
Tussen dit moment en de aankomst van wijn in Zuid-Italië liggen duizenden jaren en duizenden kilometers.
Eerste stop was Egypte. In het graf van farao Serket (3150 v.C.) werden 700 amfora’s ontdekt en ook in het graf van de bekendere Toetanchamon werden amfora’s gevonden. Op deze amfora’s was onder meer het jaartal te lezen en de naam van de producent. Volgens wetenschappers is het residu in sommige van deze amfora’s afkomstig van witte wijn, wat het de vroegste ontdekking van witte wijn in de geschiedenis maakt. Niet dat wijn in het oude Egypte zo wijd verspreid was, het was weggelegd voor de ‘happy few’, de toplagen van de maatschappij. Bier was veel wijder verspreid.
Lang voor de periode van Toetanchamon dreef Egypte echter al handel in wijn met Kreta. Potscherven van 2.500 v.C. in Kreta wijzen op de import van wijn. Een wijnpers, daterend van ongeveer 1.000 jaar later, wijst op wijnbouw in die periode (hoewel sommige onderzoeken wijzen op een veel vroegere aanwezigheid van wijnbouw, zelden gebeurt iets op lineaire wijze). Vanuit Kreta verspreidde de wijnbouw zich verder over de Griekse eilanden en het Griekse vasteland.
Het was alleszins in Griekenland dat wijn voor het eerst toegankelijk werd voor het grote publiek en men het in grotere volumes begon te produceren. De Grieken hebben ook de ‘vitis vinifera’ geïntroduceerd, de wijnstok waarop nu alle moderne wijnbouw is op gebaseerd!
Voor de Romeinen in hun peninsula zijn beginnen huishouden, hadden de Grieken er een aantal kolonies. Die hadden ze ook in Frankrijk, Spanje en Sicilië, met als resultaat dat Griekse wijn eeuwenlang een dominante positie innam. Vooral de zoete witte wijn werd alom geprezen, die de sporen droeg van de harsen die gebruikt werden aan de binnenkant van amfora’s om deze hermetisch te maken. De moderne Retsina wijn is hiervan een uitvloeisel.
Enter wijnbouw in Zuid-Italië vanuit Griekenland dus pas rond de achtste eeuw v.C. In Zuid-Italië was er zelfs een regio (van Paestum tot Zuid-Calabrië en bij uitbreiding heel Zuid-Italië) die ‘Oenotria’ werd genoemd, naar het Griekse woord voor wijn (‘oinos’). Ook vandaag nog vind je veel Griekse invloeden in Zuid-Italië. Namen van steden in zoals Gallipoli en Monopoli (en nog veel meer) zijn van Griekse oorsprong en ook vaak gebruikte druivensoorten zijn van Griekse oorsprong. Zo is Malvasia bijvoorbeeld afgeleid van Monemvasia, een stad op de Peloponnesos in Griekenland.
De Romeinen hebben uiteindelijk niet alleen komaf gemaakt met de Griekse kolonies, ze hebben (uiteraard) ook hun stempel gezet op de wijnbouw, waarover later meer in een volgende post.
